ULRIKE VON KLEIST

1774 – 1849

SILNA SIOSTRA I OBYWATELKA

Philippine Ulrike Amalie von Kleist przychodzi na świat w 1774 roku we Frankfurcie nad Odrą jako druga z córek Caroline von Wulffen i Joachima Friedricha von Kleista. Ulrike jest ważną powierniczką tajemnic swojego przyrodniego brata, poety Heinricha von Kleist. Towarzyszy mu w podróżach po Europie, wspierając go moralnie oraz finansowo. To Ulrike jako jedyny członek rodziny rozumie postanowienie Heinricha, aby odejść z wojska. Kiedy ten zostaje w 1807 posądzony o szpiegostwo wojskowe, wstawia się za nim u francuskiego gubernatora Clarke’a i prosi o jego zwolnienie.

Wiedzę o jej życiu możemy czerpać z korespondencji od jej brata. Irytuje go fakt, że Ulrike odrzuca wyjście za mąż i założenie rodziny. Próbuje więc przekonać siostrę do wyboru typowo kobiecej drogi życia. Na Ulrike nie robi to jednak wrażenia, gdyż nie godzi się na podporzadkowanie panującym wyobrażeniom o podziale ról między płciami, pragnąc raczej samodzielnie stanowić o sobie. Nie wychodzi nigdy za mąż i pozostaje bezdzietna, zamiast tego podróżuje i uczęszcza na wykłady uniwersyteckie. Jej brat prosi ją wielokrotnie o to, by przeniosła się z nim do Berlina – bezskutecznie, gdyż Ulrike zgodnie ze swoją wolą mieszka przez całe życie we Frankurcie nad Odrą.

Swoją sympatię do siostry Heinrich wyraża także w liście pożegnalnym do niej: „[…] po prawdzie, uczyniłaś dla mnie to, co możliwe, nie tylko dla siostry, ale w ogóle dla człowieka, aby mnie uratować: prawdą jest, że nic tu na ziemi nie było w stanie mi pomóc.“

Po samobójczej śmierci Heinricha w 1811 roku świadectwa losu Ulrike stają się coraz rzadsze, choć żyje jeszcze kolejnych 38 lat. W roku 1820 zakłada i prowadzi w swoim odziedziczonym po matce frankfurckim domu rodzinnym pensjonat dla dziewcząt. Jako że staje się posiadaczką ziemi, otrzymuje jednocześnie status obywatelki Frankfurtu nad Odrą, prawa niedostępnego dla kobiet od czasu pruskiej reformy z lat 1822/23. Prawo do udziału w wyborach nie wchodzi jednak w skład tych uprawnień. Wpis do księgi obywateli jest jednym z nielicznych dokumentów poświadczających przebieg jej życia.

Ulrike von Kleist umiera w 1849 roku we Frankfurcie nad Odrą i zostaje pochowana na Starym Cmentarzu Miejskim, na terenie dzisiejszego parku Kleista. W ogrodzie Muzeum Kleista stoi replika jej krzyża nagrobnego. W 2012 roku w ramach prowadzonego przez Kraj Związkowy Brandenburgia projektu Miejsca Kobiet przed muzeum zostaje umieszczona tablica poświęcona jej osobie.