ELFRIEDE SCHIRRMACHER

1894 – 1978

RATOWNICZKA ARCHIWALIÓW MIEJSKICH

Elfriede Schirrmacher przychodzi na świat w 1894 roku w Kilonii, a od 1903 roku mieszka we Frankfurcie nad Odrą. W 1916 roku odwiedza Bibliotekę Miejską po przeczytaniu we Frankfurter Oderzeitung, że instytucja poszukuje osoby na stanowisko pomocy i wysłaniu podania o przyjęcie do pracy. Ponieważ Elfriede nie ma możliwości uczęszczania do szkoły zawodowej, dokształca się autodydaktycznie, opanowując m.in. łacinę.

Od 1923 roku zajmuje się Biblioteką Stowarzyszenia Kleista, a od 1940 odpowiada za utworzenie nowego działu naukowo-krajoznawczego w Bibliotece Miejskiej. W okresie drugiej wojny światowej zniszczeniu ulegają znaczące części śródmieścia oraz ratusza miejskiego, w którym składowane są liczne cenne dokumenty archiwalne. Elfriede Schirrmacher jako jedna z pierwszych osób czyni starania o wydobycie ich z gruzów. Sytuacja jest o tyle trudna, że znajdujący się w pilnej potrzebie mieszkańcy wygrzebują papierowe tomy i całymi wiadrami wrzucają do pieców, aby móc się przy nich ogrzać, czemu Elfriede Schirrmacher próbuje położyć kres. Tuż przed końcem wojny postanawia wstąpić do NSDAP, choć jej motywacja pozostaje niewyjaśniona. Fakt ten stoi na przeszkodzie objęcia przez nią po wojnie stanowiska w Urzędzie ds. Kultury.

W 1948 roku rehabilituje ją frankfurcki okręgowy oddział Komisji ds. Denazyfikacji, co otwiera jej możliwość objęcia nadzoru nad odbudową Archiwum Miejskiego z ramienia Urzędu ds. Kultury. Jako archiwistka miejska pracuje do roku 1976. Restauracja archiwaliów jest procesem nadzwyczaj żmudnym, nierzadko konieczne okazuje się oczyszczanie każdej strony z osobna z nawarstwionego brudu. Elfriede Schirrmacher podtrzymuje na duchu kobiety wykonujące tę pracę i stara się uświadamiać je, że ich wysiłki są bardzo ważne – równie potrzebne, co praca kobiet przy odgruzowywaniu miasta. Nawet w obliczu utraty wielu danych, udaje się ostatecznie zabezpieczyć podstawę do dalszego działania Archiwum Miejskiego. W późniejszym czasie miasto otrzymuje zupełnie niespodziewanie i ku wielkiej radości Elfriede Schirrmacher składowaną w Polsce część dokumentów uchodzących dotąd za zagubione.

W 1953 roku w archiwum powstaje pod jej kierownictwem miejsce pamięci poświęcone Kleistowi, natomiast 13 lat później Elfriede Schirrmacher otrzymuje awans na stanowisko Dyrektorki Archiwum Miejskiego. Za jej czasów instytucja przeprowadza się dwukrotnie: z pierwotnego lokalu przy Halbe Stadt 14a do budynku Biblioteki Miejskiej, a następnie do dzisiejszej siedziby prze Collegienstraße. W trakcie uroczystej inauguracji nowego lokum odbywa się również impreza pożegnalna dla Elfriede Schirrmacher, która udaje się w 1976 na emeryturę. Umiera w 1978 roku we Frankfurcie nad Odrą.